|
ÖZET
|
:
|
1 Ocak 2016 - 31 Mart 2016 tarihleri arasında geçerli olmak üzere memur maaşlarına uygulanacak katsayılara göre gelir vergisinden istisna yurtiçi harcırah tutarları ile 1 Ocak 2016 - 30 Haziran 2016 tarihleri arasında geçerli gelir vergisinden istisna yurtdışı gündelik tutarları.
|
Gelir Vergisi anunu’nun 24/2’nci maddesinde, 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanunu'na tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikleri veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmının gelir vergisinden istisna olduğu, aşan kısmın ise vergiye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 138 seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde de Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından hizmet erbabına fiili yemek ve yatmak giderleri dışında gündelik de ödendiği takdirde bu gündeliklerin tamamının ücret olarak vergiye tabi tutulması gerektiği açıklanmıştır.
Harcırah Kanununun 33’üncü maddesinde yurtiçinde verilecek gündeliklerin miktarının her yıl bütçe kanunları ile tespit olunacağı, 34’üncü maddesinde de yurtdışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
23/12/2015 tarih ve 29571 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6654 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Geçici Bütçe Kanununun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, 6583 sayılı 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (H) işaretli cetvelde yer alan gündelik ve tazminat tutarlarının 01/01/2016 -31/03/2016 döneminde yüzde 6,8 oranında arttırılarak uygulanması hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Ayrıca yurt dışı seyahatler için geçerli harcırah tutarları ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yapılacak yolculuklarda uygulanacak harcırahlar ise en son 10 Ocak 2016 tarih ve 29589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/8363 sayılı B.K.K. ile belirlenmiştir.
Diğer taraftan 30 Ocak 2016 tarihli ve 29609 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2016 Yılı Merkezi Yönetim Geçici Bütçe Kanununun Uygulanması ile İlgili Maliye Bakanlığı Genelgesi (Sıra No: 5)’te 6654 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Geçici Bütçe Kanununun uygulandığı döneme ilişkin olarak (H) Cetvelinin uygulanmasına ilişkin açıklamalarda ve yurt içinde verilecek gündelik tutarları belirtilmiştir.
A- Gelir Vergisinden İstisna Yurtiçi Harcırahlar
Bilindiği üzere, 2016 yılının ilk yarısında uygulanacak memur maaş katsayıları 23 Ağustos 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşme ile belirlenmişti.
Öte yandan Maliye Bakanlığı 3.Dönem Toplu Sözleşmenin İkinci Kısım Birincin Bölümünün 5’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “(5)Maliye Bakanlığı, 8 inci maddede öngörülen hallerin gerçekleşmesi durumunda birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarda belirlenmiş olan katsayıları, sözleşme ücreti artış oranlarını ve ücret tavanları ile 7 nci maddede yer alan ortalama ücret toplamı üst sınırlarını; anılan fıkralarda belirlenmiş olan artış oranı ile 8 inci madde uyarınca verilecek enflasyon farkını yansıtacak şekilde yeniden belirler ve duyurur.” hükmü uyarınca yayımlamış olduğu 04/01/2016 tarih ve 27998389-010-06-02-82 sayılı Genelge ile;
01/01/2016-30/06/2016 döneminde geçerli olmak üzere;
· 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154üncü maddesi uyarınca aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısını(0,088817);
· memuriyet taban aylığı göstergesinde uygulanacak taban aylık katsayısını(1,390277);
· iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısını ise (0,028165);
olarak belirlemiştir.
Devlet memurlarının aylıklarında meydana gelen bu değişiklik nedeniyle, yurtiçi harcırahlara ilişkin ücret aralıkları da değişmiştir. Buna göre 01/01/2016-31/03/2016 tarihleri arası geçerli olan ve gelir vergisinden istisna harcırah tutarları aşağıdaki gibi olmaktadır.
|
01/01/2016 - 31/03/2016 TARİHLERİ ARASI GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNA YURTİÇİ HARCIRAH TUTARLARI
|
|
Gündeliklerin Tekabül Ettiği Brüt Aylık Tutarı (TL)
|
Vergiden İstisna Gündelik Tutarı (TL)
|
|
2.234,04 TL ve daha fazlası
|
55,00
|
|
2.218,05 - 2.234,03 TL arası
|
45,92
|
|
2.022,65 - 2.218,04 TL arası
|
42,72
|
|
1.773,97 - 2.022,64 TL arası
|
40,05
|
|
1.471,54 - 1.773,96 TL arası
|
35,24
|
|
1.471,53 TL ve daha azı
|
34,18
|
B- Gelir Vergisinden İstisna Yurt Dışı Harcırahlar
6245 Sayılı Harcırah Kanunun 34’üncü maddesine istinaden 10.01.2016 tarih ve 29589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/8363 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile memurlara ödenecek yurt dışı harcırah tutarları 1 Ocak 2016 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiştir.
Buna göre; memur aylıklarının artırılmasından dolayı değişen ücret aralıkları dikkate alınmak suretiyle 01/01/2016-30/06/2016 tarihleri arası gelir vergisinden istisna olacak yurt dışı harcırah tutarları aşağıdaki gibi olmaktadır.
|
|
01/01/2016-30/06/2016 TARİHLERİ ARASI
BRÜT AYLIK TUTARLARINA GÖRE BELİRLENMİŞ GELİR DİLİMİ GRUPLARI VE BU GRUPLAR İÇİN TESPİT EDİLMİŞ OLAN YURTDIŞI GÜNDELİK TUTARLARI
|
|
|
ÜCRET GURUPLARI
|
|
Ülkeler ve Para Birimi
|
II. Sütun
|
III. Sütun
|
IV. Sütun
|
V. Sütun
|
VI. Sütun
|
VII. Sütun
|
|
2.234,04 TL ve daha fazla aylık alanlar
|
2.218,05 -2.234,03 TL arasında aylık alanlar
|
2.129,23-
2.218,04
TL arasında aylık alanlar
|
1.978,25-2.129,22TL arasında aylık alanlar
|
1.471,54-1.978,24TL
arasında aylık alanlar
|
1.471,53 TL ve daha az aylık alanlar
|
|
A.B.D.(A.B.D. Doları)
|
182
|
146
|
124
|
117
|
110
|
93
|
|
Almanya (Euro)
|
164
|
131
|
111
|
105
|
99
|
83
|
|
Avustralya (Avustralya Doları)
|
283
|
227
|
192
|
181
|
171
|
143
|
|
Avusturya (Euro)
|
166
|
132
|
112
|
106
|
100
|
84
|
|
Belçika(Euro)
|
161
|
128
|
109
|
103
|
97
|
81
|
|
Danimarka (Danimarka Kronu)
|
1.238
|
988
|
838
|
791
|
746
|
627
|
|
Finlandiya (Euro)
|
148
|
119
|
100
|
95
|
90
|
74
|
|
Fransa (Euro)
|
160
|
127
|
108
|
102
|
96
|
81
|
|
Hollanda (Euro)
|
156
|
125
|
106
|
100
|
94
|
80
|
|
İngiltere(Sterlin)
|
115
|
91
|
78
|
74
|
69
|
59
|
|
İrlanda (Euro)
|
155
|
124
|
105
|
99
|
94
|
78
|
|
İspanya (Euro)
|
158
|
126
|
107
|
101
|
95
|
80
|
|
İsveç(İsveç Kronu)
|
1.359
|
1.085
|
919
|
867
|
819
|
687
|
|
İsviçre (İsviçre Frangı)
|
283
|
226
|
192
|
181
|
171
|
143
|
|
İtalya (Euro)
|
152
|
122
|
104
|
98
|
92
|
77
|
|
Japonya (Japon Yeni)
|
31.405
|
25.127
|
21.235
|
20.118
|
18.901
|
15.914
|
|
Kanada (Kanada Doları)
|
244
|
195
|
165
|
156
|
147
|
125
|
|
Kuveyt(Kuveyt Dinarı)
|
50
|
40
|
35
|
33
|
31
|
25
|
|
Lüksemburg (Euro)
|
161
|
128
|
109
|
103
|
97
|
82
|
|
Norveç (Norveç Kronu)
|
1.193
|
952
|
808
|
762
|
719
|
604
|
|
Portekiz (Euro)
|
155
|
124
|
105
|
99
|
93
|
78
|
|
Suudi Arabistan(Suudi A. Riyali)
|
617
|
492
|
418
|
395
|
372
|
313
|
|
Yunanistan (Euro)
|
158
|
126
|
107
|
101
|
95
|
80
|
|
Kosova (Euro)
|
123
|
98
|
83
|
78
|
74
|
63
|
|
Diğer AB Ülkeleri (Euro)
|
127
|
101
|
86
|
81
|
76
|
65
|
|
Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları)
|
157
|
125
|
106
|
100
|
95
|
80
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
01/01/2016 - 30/06/2016 tarihleri arası vergiden istisna edilecek yurt dışı gündelik tutarlarına karşılık gelen yukarıda belirtilen brüt aylık tutarlarının hesabında emsal alınan kadrolar aşağıdaki tabloda yer aldığı şekildedir.
|
01/01/2016– 30/06/2016 Dönemi İçin Geçerli Brüt Aylık Tutarı (TL)
|
Harcıraha Esas Alınacak Sütun
|
|
2.234,04 TL ve daha fazlası
|
II
|
|
2.218,05 - 2.234,03 TL arası
|
III
|
|
2.129,23 - 2.218,04 TL arası
|
IV
|
|
1.978,25 - 2.129,22 TL arası
|
V
|
|
1.471,54 - 1.978,24 TL arası
|
VI
|
|
1.471,53 TL ve daha azı
|
VII
|
C- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündelikler Ve Gelir Vergisinden İstisna Harcırah Tutarları
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne sürekli veya geçici bir görevle gönderilenlerin, gidiş ve dönüşleri ile geçici görevlendirme süreleri için verilecek gündelik tutarları, en son 10 Ocak 2016 tarih ve 29589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/8363 sayılı B.K.K. ile aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
|
GÖREV UNVANI/KADRO DERECESİ
|
Verilecek Gündelik
Miktarları (TL)
|
|
1- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan
|
174,35
|
|
2- Genelkurmay Başkanı, Anayasa Mahkemesi Başkanı, Bakanlar, Milletvekilleri, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Orgeneral ve Oramiraller, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Cumhurbaşkanlığı ve T.B.M. M. Genel Sekreterleri, Başbakanlık Müsteşarı
|
140,50
|
|
3- Yükseköğretim Kurulu Başkanı, Bakanlık Müsteşarları, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Avrupa Birliği Genel Sekreteri, Başbakanlığa bağlı Müsteşarlar, Korgeneral ve Koramiraller, Diyanet İşleri Başkanı, Başbakan Başmüşaviri, merkezde sürekli görevle bulunanlar dışındaki Büyükelçiler
|
122,45
|
|
4- Yukarıdakiler dışında kalan memur ve hizmetlilerden;
|
|
|
a) Aylık/kadro derecesi 1 olanlar
|
104,98
|
|
b) Aylık/kadro derecesi 2-4 olanlar
|
87,47
|
|
c) Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar
|
70,01
|
Buna göre; 01/01/2016 - 30/06/2016 tarihleri arası kararname eki cetvele göre vergiden istisna olarak verilebilecek gündelikler ile gündelik tutarlarının uygulanacağı brüt aylık seviyeleri aşağıdaki gibidir.
|
Brüt Aylık Seviyeleri
(01/01/2015– 30/06/2015)
|
Vergiden İstisna Gündelik Tutarı (TL)
|
|
2.234,04 TL ve daha fazlası
|
140,50
|
|
2.218,05 TL – 2.234,03 TL arası
|
122,45
|
|
1.507,52 TL – 2.218,04 TL arası
|
104,98
|
|
1.471,54 TL - 1.507,51 TL arası
|
87,47
|
|
1.471,53 TL ve Daha Azı
|
70,01
|
D- Gündeliklerin Vergilendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Gelir vergisinden istisna edilen gündelik uygulamasında aşağıdaki hususların göz önünde bulundurulması gerekmektedir:
i- 30.06.1989 tarih ve 20211(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı ile ek tazminat ödenmesi ile ilgili 375 sayılı K.H.K’nin 20.05.1994 tarih ve 21939(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 527 sayılı K.H.K’nin 28’inci maddesi ile değişik 1’inci maddesinde; devlet memurlarına her bir hizmet yılı için 20 gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödeneceği; ancak 25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar için gösterge rakamının 500 olarak uygulanacağı ve hizmet yılları itibariyle ödenecek kıdem aylığı miktarının devlet memurların göstergelerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154 üncü maddesine göre tesbit olunan katsayılar uygulanmak suretiyle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Kıdem aylığı (personelin hizmet yılı sayısı x 20 x aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, özel sektör çalışanının gelir vergisinden istisna harcırah tutarının belirlenmesi sırasında kişinin kıdemine göre hesaplanacak söz konusu tutarın yurtiçi, yurtdışı ve KKTC için yukarıdaki tablolarda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesinin belirlenmesi ve buna göre gelir vergisinden istisna harcırah tutarının tespit edilmesi gerekmektedir. Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. Örneğin 30 yıllık bir çalışanın gelir vergisinden istisna harcırah tutarının tespitinde yurtiçi, yurtdışı ve KKTC için yukarıda belirlenen brüt aylık seviyelerine 25 x 20 x 0,088817 = 44,41 TL ilave edilecektir.
ii- Aylık ücret tutarlarına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı durumlarda bu ödemelerden sadece damga vergisi kesintisi yapılması gerekmekte olup, istisna tutarı aşan gündelik ödendiği durumda ise aşan tutar, ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen vergi oranı ve damga vergisi dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi kesintisine tabi tutulmalıdır.
iii- Yurt dışı gündeliklerin TL cinsinden tahakkuku yapılırken, yabancı paranın T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kurunun esas alınması gerekmektedir.
iv- Devlet memurlarına yurt dışı seyahatin ilk 10 günü için verilen gündelik tutarı %50 zamlı olarak ödendiğinden, istisna harcırahın hesaplanması sırasında bu durumun da dikkate alınması gerekmektedir.
v- Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülke için ilgili olduğu gündelik tutarı kalış süresiyle orantılı olarak hesaplanması gerekmektedir.
vi- Devlet memurlarında da olduğu gibi yurt dışında yatacak yer için ödenen ve belgelendirilen giderlerin, vergiden istisna edilen gündelik tutarlarının % 40’ını aşması halinde, aşan kısmın % 70’i ayrıca vergiden istisna edilerek ödenebilmektedir.
vii- Gündelik verilen personelin yurt içi ve yurt dışı seyahati ile ilgili yemek ve konaklama giderleri ayrıca belge karşılığında kendisine ödenmesi ve bu belgeler gider veya maliyet olarak dikkate alınması halinde ise ödenen gündelik tutarının tamamının brütleştirilerek ücret olarak vergi matrahına dahil edilerek vergi hesaplanması gerekmektedir.
viii- Harcırahın 1/3’ü yatma, 2/3’ü de yemek giderlerine karşılık ödenmektedir.
E-Gelir Vergiden İstisna Gündeliklere Tekabül Eden Maaş Dilimleri
01/01/2016 - 30/06/2016 tarihleri arasında geçerli olmak üzere memur maaşlarına uygulanacak katsayılara göre Gelir Vergiden İstisna Gündeliklere Tekabül Eden Maaş Dilimlerinin hesaplanmasına ilişkin tablolar aşağıdaki gibidir:
Yurt İçi Gündelik Maaş Dilimleri
|
Sıra No
|
Ek Gösterge (I)
|
Gösterge (II)
|
Maaş Katsayısı (III)
|
Maaş (IV) =[(I)+(II)]*(III)
|
Taban Aylık (V) =(1000*1,390277)
|
Toplam Maaş (VI)=(IV)+(V)
|
|
1
|
8000
|
1500
|
0,088817
|
843,76
|
1.390,277
|
2.234,04
|
|
2
|
8000
|
1320
|
0,088817
|
827,77
|
1.390,277
|
2.218,05
|
|
3
|
5800
|
1320
|
0,088817
|
632,38
|
1.390,277
|
2.022,65
|
|
4
|
3000
|
1320
|
0,088817
|
383,69
|
1.390,277
|
1.773,97
|
|
5
|
|
915
|
0,088817
|
81,27
|
1.390,277
|
1.471,54
|
Yurt Dışı Gündelik Maaş Dilimleri
|
Sıra No
|
Ek Gösterge (I)
|
Gösterge (II)
|
Maaş Katsayısı (III)
|
Maaş (IV) =[(I)+(II)]*(III)
|
Taban Aylık (V)
=(1000*1,390277)
|
Toplam Maaş (VI)=(IV)+(V)
|
|
1
|
8000
|
1500
|
0,088817
|
843,76
|
1.390,277
|
2.234,04
|
|
2
|
8000
|
1320
|
0,088817
|
827,77
|
1.390,277
|
2.218,05
|
|
3
|
7000
|
1320
|
0,088817
|
738,96
|
1.390,277
|
2.129,23
|
|
4
|
5300
|
1320
|
0,088817
|
587,97
|
1.390,277
|
1.978,25
|
|
5
|
|
915
|
0,088817
|
81,27
|
1.390,277
|
1.471,54
|
KKTC için Gündelik Maaş Dilimleri
|
Sıra No
|
Ek Gösterge (I)
|
Gösterge (II)
|
Maaş Katsayısı (III)
|
Maaş (IV) =[(I)+(II)]*(III)
|
Taban Aylık (V)
=(1000*1,390277)
|
Toplam Maaş (VI)=(IV)+(V)
|
|
1
|
8000
|
1500
|
0,088817
|
843,76
|
1.390,277
|
2.234,04
|
|
2
|
8000
|
1320
|
0,088817
|
827,77
|
1.390,277
|
2.218,05
|
|
3
|
|
1320
|
0,088817
|
117,24
|
1.390,277
|
1.507,52
|
|
4
|
|
915
|
0,088817
|
81,27
|
1.390,277
|
1.471,54
|
Diğer taraftan 1 Temmuz 2016 tarihinden itibaren maaş katsayısı ve taban aylıklarının değişmesine bağlı olarak Gelir Vergiden İstisna Yurtdışı Gündeliklere Tekabül Eden Maaş Dilimleri değişecektir. Ayrıca bir düzenleme yapılmaması durumunda harcırah tutarlarında ise değişme olmayacaktır.
Yurtiçi gündeliklerde 1 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girecek olan 2016 yılı Bütçe Kanunu eki (H) cetvelinin değişmesi durumunda gelir vergisinden istisna yurt içi harcırah tutarları da değişiklik gösterecektir.
Saygılarımızla…
HERGÜNLÜ Serbest Muhasebecilik Mali Müşavirlik ve Denetim LTD. ŞTİ.
Ambarlı Mah.Balaban Cad. Çay Sok. Manolya Apt. NO : 25 D : 12 Kat : 4 Avcılar / İSTANBUL
Tel: 90 (212) 853 26 28 Fax: 90 (212) 853 24 19 GSM: 90 (532) 787 32 85 Email : chergunlu@hergunlu.com
