Dünya ve Türkiye ekonomisinde görünüm
Ocak ayı küresel ekonomide arz yönlü şokları bize tekrar hatırlatan bir dönem oldu. Yemen'de Hutsilerin Kızıldeniz geçişindeki terörist saldırıları, Süveyş kanalının Asya-Avrupa bağlantısının ciddi biçimde devre dışı kalmasına neden oldu. Birçok büyük denizlik ve enerji şirketi Avrupa-Asya bağlantılarını Güney-Afrika üzerinden yapmaya başladılar. Bir geminin Süveyş kanalı yerine Ümit Burnu'ndan dolaşarak Avrupa'ya ulaşmasının sadece yakıt maliyetinin 1 milyon $ civarında olduğunu biliyoruz. Hem zaman hem maliyet açısından arz yönlü sıkıntı yaratan bu durum Avrupa'da bazı büyük üreticilerin üretimlerinde aksamalara yol açmaya başladı. Bölgede taşımacılık maliyetleri %25 civarında artış gösterdi.
Süveyş kanalında terör, Panama kanalında iklim krizi riskleri arttırıyor.
Benzer bir gelişme Pasifik ve Atlantik okyanuslarını birbirine bağlayan Panama kanalında yaşanıyor. Panama kanalında yüksek tonajlı gemilerin geçişi için kanalın hemen yanındaki bir barajdan sürekli su aktarılıyor. Yaşanan kuraklık bu barajın su seviyesini düşürerek Panama kanalını geçişlerini önemli oranda aksatmaya başlamış durumda. Gemi geçişleri yarı yarıya gerilemiş görünüyor. İklim krizinin yarattığı bu tablo aynen Süveyş kanalında olduğu gibi hem zaman hem de maliyet açısından başka bir arz yönlü sorun yaratmış durumda. Panama yerine Güney Amerika'nın güneyinden dolanan gemilerin artışıyla maliyetler yaklaşık %15 yükselmiş durumda. Hem Süveyş hem Panama kanalında yaşanan bu gelişmelerin tedarik zincirinde yarattığı sorun mevcut durumda çok vahim bir noktada değil. Benzer şekilde, enerji maliyetlerindeki yükseliş de çok aşırı boyuta ulaşmış görünmüyor. Bunun en temel nedenlerinden birisi Çin ve Avrupa ekonomisinin oldukça zayıf büyüme performansları ve buna bağlı küresel ekonominin yavaşlamasındaki talep düşüklüğü diyebiliriz.
https://dergilik.ismmmo.org.tr/ismmmonomi/33/#page=4
|