2020 yılı ocak ayında 21.5 milyar lira fazla veren bütçe dengesi, bu yılın aynı ayında 24.2 milyar lira açık verdi. Yoksulluğu ortaya koyan bütçe harcamaları hızla arttı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün açıkladığı ocak ayı merkezi yönetim bütçesi sonuçlarına göre 2020’nin aynı ayına kıyasla gelir yüzde 26.7 düşerek 89.6 milyar lira, giderler yüzde 13 artarak 113.8 milyar lira oldu. 

Geçen yılın ocak ayında 21.5 milyar lira fazla veren bütçe dengesi ise bu yıl 24.2 milyar lira açık verdi. 34.2 milyar TL fazla veren faiz dışı dengede de 2.2 milyar lira açık oluştu. İşte diğer detaylar:

- Gelirdeki azalmanın temel nedeni, “vergi dışı gelirler”deki düşme oldu. Geçen yıl ocakta 53.3 milyar TL olan vergi dışı gelirler, bu yıl 8.9 milyar TL’ye indi.

‘ÖRTÜLÜ’ 268 MİLYON TL 

- Faiz giderleri artmaya devam etti. Geçen yılın ocak ayına göre faiz giderleri 12.7 milyar TL’den 21.9 milyar TL’ye çıktı. 

- Geçen yıl ocakta 67.4 milyar TL olan vergi gelirleri bu yıl 79.2 milyar TL’ye yükseldi. ÖTV gelirleri 12.9 milyar TL’den 16.1 milyar TL’ye çıktı. 

- Bütçe giderleri içerisinde cari transferler her zaman olduğu gibi yine önemli bir yer tuttu ve ocak ayında 49.7 milyar TL’ye yükseldi. 

- Cumhurbaşkanlığı’nın kullanımında bulunan “örtülü ödenek”ten ocakta 267.8 milyon TL harcama yapıldı. Geçen yıl ocaktaki harcama miktarı 220.7 milyon TL’ydi. 

- Hizmet alımları için 1.7 milyar TL, kiralar için 34.9 milyon TL harcama yapıldı. Bütçeden, kiralanan taşıtlar için 13.3 milyon TL, hizmet binaları için 10.7 milyon TL çıktı. 

- Temsil, tanıtma, ağırlama, toplantı ve organizasyon giderleri için 1.7 milyon TL harcama yapıldı. 

- Siyasi partilere her yıl Hazine yardımı veriliyor. Bu kapsamda ocakta bütçeden partilere 481.6 milyon TL aktarıldı. 

- Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler 787.4 milyon TL, hanehalkı ve işletmelere yapılan transferler de 4.5 milyar TL oldu. 

- SGK’nin açıkları sık sık iktidar ile muhalefet arasında tartışma konusu olurken, ocak ayı verilerinde dikkat çeken değişiklikler yapıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına yapılan cari transferler ile Hazine yardımları ayrıntılandırıldı. Ocakta sosyal güvenlik kurumlarına yapılan cari transferler toplamı 8.1 milyar TL oldu. 

- Veriler ülkede sosyal güvenliği olmayan çok sayıda yurttaş olduğunu ortaya koydu. Geliri çok düşük olan kişilerin genel sağlık sigortası (GSS) primleri devlet tarafından karşılanıyor. Bu kapsamda geçen ay bütçeden SGK’ye sosyal güvenliği olmayanlar için 1.2 milyar TL GSS prim ödemesi yapıldı. Yurttaş bütçeden ödenen GSS primleri ile sağlık hakkından yararlanabildi.

İŞVERENE PRİM DESTEĞİ

- Bütçeden işverenlere yine milyarlarca lira destek sağlandı. İşverenlere prim desteği veriliyor. Bu kapsamda ocakta bütçeden SGK’ye işveren prim teşviki karşılığı 4.2 milyar TL ödeme yapıldı. 

- Sosyal güvenlik kurumlarına 12.4 milyar TL Hazine yardımı verildi. SGK’ye emeklilik devlet katkısı ödemeleri kapsamında 7.6 milyar TL, sağlık devlet katkısı kapsamında da 4.7 milyar TL Hazine yardımı yapıldı. 

- Bireysel emeklilik devlet katkısı olarak da ocakta bütçeden 494.1 milyon TL çıktı.

Mustafa Çakır/Cumhuriyet